Alles over de Nederlandse feestdagen
Feestdagen, wie houdt er niet van. Best een aantal mensen, maar die lezen dit vast niet. Dus: welkom, feestdagenliefhebbers! Wil je weten wat we vieren, wanneer je misschien vrij bent en waar het echte feestje is, dan ben je hier aan het goede adres. Wij nemen jullie mee in de wondere en soms verwarrende wereld van de Nederlandse feestdagen. Van nationale feestdagen tot volksfeesten, in deze gids komen ze allemaal voorbij.
Karige bedoening
We trappen even af met slecht nieuws: Nederland heeft de minste officiële feestdagen van heel West-Europa. Groot-Brittannië deelt deze discutabele eer met ons. En dan nog meer slecht nieuws voordat we overgaan tot de gezellige orde van de dag: werkgevers zijn niet verplicht om je vrij te geven op officiële feestdagen. Wel krijg je soms extra betaald als je toch moet werken op een officiële feestdag. Dit vind je terug in je cao of arbeidsovereenkomst.
Soorten Nederlandse feestdagen
Nederlandse feestdagen vallen in drie categorieën. Allereerst onze nationale feestdagen, Koningsdag en Bevrijdingsdag. Dit zijn feestdagen die echt draaien om Nederland. Dan hebben we nog officiële feestdagen. In Nederland komen die op Nieuwjaarsdag na allemaal voort uit het christendom. Tot slot onze volksfeesten: dagen die veel Nederlanders vieren, maar waarvoor je helaas nooit een dag vrij krijgt.
Natuurlijk is er nog veel meer te doen in de stad gedurende het jaar. In een stad met zoveel diverse culturen en nationaliteiten wordt er heel wat afgevierd. Dat kunnen onmogelijk allemaal benoemen, dus verwijzen we je graag naar onze evenementenkalender én ons artikel over grote evenementen in de stad!
Openingstijden van winkels, banken en scholen
Banken
Op de meeste officiële feestdagen zijn banken gesloten. De Europese Centrale Bank besluit of er wel of geen betalingsverkeer plaatsvindt. Daarom heb je bijvoorbeeld geen betalingsverkeer op Goede Vrijdag of Tweede Paasdag, maar wel op Koningsdag en Bevrijdingsdag. Check even bij je bank als je een belangrijke betaling moet doen.
Winkels
Supermarkten zijn gewoon open op feestdagen, al zijn ze vaak wel eerder dicht. Geen nood dus, als je de Viennetta vergeten bent voor het kerstdiner. Andere winkels sluiten vaak de deuren op feestdagen. Uitzondering zijn de tweede dagen van Pasen, Pinksteren en Kerst. Op de Tweede …-dag gaan Nederlanders maar wat graag lekker winkelen. Vooral de meubelboulevards zijn favoriet.
Scholen
Scholen zijn dicht op Nieuwjaarsdag, Tweede Paasdag, Koningsdag, Bevrijdingsdag, Hemelvaartsdag, Tweede Pinksterdag en Eerste en Tweede Kerstdag. Vier je een andere religieuze feestdag die geen officiële vrije dag is? Dan kun je hier speciaal verlof voor aanvragen bij de school van je kind.
Dan gaan we nu snel door naar het echte werk, alle feestdagen op een rij! Geen zin om te scrollen? Gebruik dan het snelmenu hieronder.
Nieuwjaarsdag
Wat is het? Officiële feestdag
Wanneer? 1 januari
Wat vieren we? Het nieuwe jaar
Nieuwjaarsdag is zo universeel, daar hoeven we je weinig over uit te leggen. In Nederland zijn we bijzonder dol op de nieuwjaarskater wegwassen door in ijskoud water te springen of te rennen. Vooral de nieuwjaarsduik in Scheveningen is populair, daar gaan jaarlijks tienduizenden mensen de zee in. Ook in de buurt van Eindhoven kun je een lekkere frisse duik nemen in een zwemplas. Al moet je dan waarschijnlijk zelf voor de snert en rookworst zorgen.
Carnaval
Wat is het? Volksfeest
Wanneer? Ergens tussen 1 februari en 9 maart
Wat vieren we? De vooravond van de vastenperiode
Misschien wel het favoriete volksfeest van Zuid- en Oost-Nederland: carnaval. En ook het feest waarvan nieuwkomers en buitenlandse bezoekers denken ‘waar ben ik nou weer beland?!’ Snappen we helemaal. Geen zorgen, we leggen je graag uit wat er aan de hand is.
Officieel duurt carnaval drie dagen (zondag, maandag en dinsdag), maar in de praktijk barst dit verkleedfeest op vrijdag al los. Veel mensen nemen vrij op de maandag en dinsdag na carnaval. Grote kans dat het dan uitgestorven is op je werk. Carnaval komt van het Latijnse ‘carne levare’, wat ‘afscheid van het vlees’ betekent. Na carnaval volgt namelijk de vastenperiode. Die duurt van Aswoensdag (de woensdag na carnaval) tot Eerste Paasdag. In deze periode doen veel gelovigen rustig aan met vlees, zoetigheid, tabak en alcohol.
Maar waarom dan die gekke pakjes? Carnaval is van oorsprong een omkeringsritueel. Een moment waarop rollen omgedraaid worden en je je als iemand anders voor kunt doen. Daarom wordt in de meeste plaatsen elk jaar een ‘gewone’ man of vrouw benoemd tot Prins of Prinses Carnaval. Het is ook een feest van uitbundigheid, losbandigheid en (zelf)spot, zodat je jezelf nog even flink kan laten gaan voor de sobere vastenperiode. Daar past jezelf gek verkleden natuurlijk uitstekend bij. Overigens vasten tegenwoordig nog maar weinig Nederlanders. Al is een paar weken zonder alcohol en vette hap geen slecht idee na carnaval.
Meer weten? Bekijk onze beginnersgids voor Carnaval in Eindhoven!
-medium.jpg?width=974&resizemode=force)
Goede Vrijdag
Wat is het? Officiële feestdag
Wanneer? De vrijdag voor Pasen
Waar draait het om? De dood van Jezus Christus aan het kruis
Goede Vrijdag is voor christenen een dag van rouw en dankbaarheid. Het is de dag dat Jezus Christus stierf aan het kruis. Dat klinkt misschien niet heel ‘goed’, maar gelovigen zien de dood van Jezus als een offer waarmee iedereen die in hem gelooft kans heeft op het eeuwige leven in het hiernamaals. Daarmee is het voor christenen een belangrijke dag. Op deze dag wordt vaak gevast, en is er een sobere kerkdienst.
In de praktijk zijn er behalve mensen die voor de overheid of banken werken weinig mensen vrij op Goede Vrijdag. Waarschijnlijk omdat het aantal gelovigen in Nederland vrij klein is en het geen typisch feestelijke dag is.
Eerste en Tweede Paasdag
Wat is het? Officiële feestdagen
Wanneer? De eerste zondag en maandag na de eerste volle maan in de lente
Wat vieren we? De wederopstanding van Jezus uit de dood
Paaszondag is voor Christenen en brunchliefhebbers de belangrijkste feestdag van het jaar. Op Goede Vrijdag stierf Jezus en op paaszondag stond hij op uit de dood. De vastenperiode eindigt op paaszondag, vandaar dat een grondige paasbrunch er wel ingaat. Gezien de timing, na de eerste volle maan in de lente, is het ook bij uitstek een feest om het voorjaar te vieren, of je nou gelovig bent of niet.
Meer weten over hoe we Pasen in Nederland anders vieren dan in andere landen? Lees onze uitgebreide gids 'Typisch Nederlandse paasdagen’.
Koningsdag
Wat is het? Nationale feestdag
Wanneer? 27 april (of 26 april als 27 april een zondag is)
Wat vieren we? De verjaardag van koning Wim-Lex
Op 27 april is koning Willem-Alexander jarig. Dat viert ie met het volk door een stad te bezoeken en zich te laten verleiden tot activiteiten als koekhappen en zakspringen. De stad waar de koning langskomt, trekt alles uit de kast om de vorst te verwelkomen. De koning en zijn familie lopen vaak een optocht door de straten, waarbij scholen en lokale verenigingen voor optredens en ander vermaak zorgen.
Eindhoven is samen met Amsterdam bij uitstek de plek om Koningsdag te vieren. De hele stad kleurt oranje en in elke kier is wel een feestje te vinden. Struin lekker langs de kraampjes of kleedjes op de oranjemarkten, of duik de mensenmassa in met je mooiste oranje shirt aan. Meer lezen over Koningsdag en hoe je dit feest optimaal viert? Wij leggen alles uit in onze Koningsdag 101.
We sluiten af met een leuk weetje: de oranje tompouce is ‘uitgevonden’ ter ere van de geboorte van Wim-Lex in 1967. Sindsdien is het een geliefde snack, eerst tijdens Koninginnedag (toen koningin Beatrix nog ons staatshoofd was) en daarna Koningsdag.
-medium.jpg?width=974&resizemode=force)
Dodenherdenking
Wat is het? Herdenkingsdag
Wanneer? 4 mei, specifiek om 20:00 uur
Wat herdenken we? Doden die vielen tijdens en na de Tweede Wereldoorlog
Geen feestdag, maar wel een belangrijke dag in Nederland: de Nationale Dodenherdenking. Op 4 mei, de dag voor Bevrijdingsdag, staan we stil bij alle slachtoffers die tijdens en sinds de Tweede Wereldoorlog en de de koloniale oorlog in Indonesië gemaakt zijn, waar dan ook ter wereld.
Winkels sluiten op 4 mei om 19:00. Om 20:00 is Nederland twee minuten stil. Zelfs pizzabezorgers stappen even van hun brommer af. Na de twee minuten zingen we het Nederlandse volkslied, het Wilhelmus.
De officiële Dodenherdenking wordt op de Dam in Amsterdam gehouden. De koning en zijn familie, vertegenwoordigers van de regering en diverse veteranen leggen dan een krans bij het Nationaal Monument op de Dam. Deze ceremonie kun je op alle publieke omroepen volgen.
Bevrijdingsdag
Wat is het? Nationale feestdag om de vijf jaar
Wanneer? 5 mei
Wat vieren we? De bevrijding van Nederland na de Tweede Wereldoorlog
Op 5 mei 1945 was heel Nederland eindelijk bevrijd van de Duitse bezetters. Dit vieren we elk jaar met diverse bevrijdingsfestivals. In Eindhoven doen we daar niet aan mee. Eindhoven werd op 18 september 1944 al bevrijd en sindsdien is die dag onze Bevrijdingsdag, waarop je diverse festivals in de stad vindt.
Bevrijdingsdag is eens in de vijf jaar een nationale feestdag. De eerstvolgende keren zijn 2025 en 2030. Dat betekent dat je andere jaren geen recht hebt op doorbetaald verlof of extra salaris, mocht je volgens je cao of arbeidsovereenkomst alle officiële feestdagen vrij zijn.
Hemelvaartsdag
Wat is het? Officiële feestdag
Wanneer? 39 dagen na Paaszondag
Wat vieren we? De hemelvaart van Jezus
Volgens de Bijbel ging Jezus op Hemelvaartsdag naar God in de hemel. We vieren Hemelvaart altijd op een donderdag, het is de 40ste dag van de paasperiode. Die begint op Paaszondag, dus vandaar dat we lekker stipt kunnen zijn met deze feestdag. Hemelvaart wordt weinig gevierd in Nederland, maar werkgevers plannen vaak op de vrijdag erna een collectieve vrije dag. Hiervoor moet je verplicht een vakantiedag inleveren, maar dan krijg je wel een knetterlang weekend. Lekker!
Nederland kent niet veel hemelvaartstradities, al gaan er nog steeds mensen voor dag en dauw de deur uit om te gaan ‘dauwtrappen’, oftewel een lange wandeling te maken door de natuur. Vroeger, voordat meteorologen het aanzien kregen dat ze verdienen, werd dauw gezien als een goddelijk verschijnsel. Mensen gingen toen op blote voeten door de dauw heen lopen, om in contact te komen met God.
.jpg?width=510&resizemode=force)
Eerste en Tweede Pinksterdag
Wat is het? Officiële feestdag
Wanneer? De zevende zondag na Pasen
Wat vieren we? De uitstorting van de Heilige Geest
Pinksteren is het christelijke feest van de Heilige Geest. De Heilige Geest wordt gezien als de aanwezigheid van God in de mens. De naam komt van het Griekse woord pentèkostè, wat ‘vijftigste’ betekent. Pinksteren is namelijk de vijftigste en laatste dag van de paastijd.
Pin ons niet vast op de Bijbelse details, maar in een notendop vieren christenen dat de geest van God neerdaalde uit de hemel op de apostelen die stuurloos achtergebleven waren na de dood van Jezus, waardoor zij God voortaan bij zich konden dragen. De apostelen konden na de neerdaling van de Heilige Geest allerlei vreemde talen spreken en zo het woord van God over de wereld verspreiden.
In Nederland wordt Pinksteren vaak gevierd met kermissen en festivals als Pinkpop. Ook vind je op verschillende plekken in het land pinkstervuren, want wat is er nou leuker dan een gigantische stapel hout in de fik zetten en daar naar kijken met een biertje in je hand? Tweede Pinksterdag is net als Tweede Paasdag beter bekend als Woonboulevarddag. Dan weet je waar je niet wilt zijn als je mensenmassa’s wilt vermijden.
18 september
Wat is het? Eindhovense feestdag
Wanneer? 18 september
Wat vieren we? De bevrijding van Eindhoven in de Tweede Wereldoorlog
Op 18 september 1944 werd Eindhoven bevrijd door de geallieerden tijdens Operatie Market Garden. Pas een paar maanden later, 5 mei 1945, was heel Nederland bevrijd. Als enige stad in Nederland vieren wij de bevrijding van de stad, niet van het hele land. Op 18 september zijn er diverse activiteiten en herdenkingen door de hele stad, zoals de Lichtjesroute. Omdat het een lokale herdenkings- en feestdag is, krijg je op deze dag eigenlijk nooit verlof. Gelukkig is er altijd wel een avondprogramma waar je bij kunt aanhaken!
Sint Maarten en Elluf Elluf
Wat zijn het? Volksfeesten
Wanneer? 11 november
Wat vieren we? De heilige Sint Maarten en de start van het carnavalsseizoen
Sint Martinus van Tours was een katholieke heilige die bekend stond om zijn vrijgevigheid en liefdadigheid. Hij werd op 11 november 397 begraven. Kinderen gaan op Sint Maarten langs de deuren in een lampionnenoptocht en zingen liedjes over Sint Maarten in ruil voor snoepgoed. Vroeger was dit iets dat vooral de armen deden, tegenwoordig is het echt een kinderfeest. Voor sommige gelovigen begint na Sint Maarten een periode van vasten tot aan Kerstmis.
Ook op 11 november, om 11:11 begint het carnavalsseizoen officieel met ‘Elluf Elluf’. In veel steden (maar niet in Eindhoven!) wordt dan Prins(es) Carnaval benoemd. Waarom zijn we in november al bezig met Carnaval? Goeie vraag! Elf is het narrengetal, wat natuurlijk goed past bij een feest dat draait om spot. Je vindt dit getal dan ook veel terug in de symboliek rondom Carnaval. De Prins of Prinses heeft een Raad van Elf, en ‘Alaaf’ is waarschijnlijk een verbastering van het woord elf. En als carnavalsvierders één ding gemeen hebben, dan is het wel hun liefde voor een feestje. De elfde van de elfde maand kunnen ze dan ook niet onopgemerkt voorbij laten gaan.
Sinterklaas
Wat is het? Volksfeest
Wanneer? 5 december
Wat vieren we? De verjaardag van Sinterklaas
Op de avond van 5 december viert Sinterklaas zijn verjaardag en deelt hij cadeaus uit aan niet-stoute kinderen. Dit noemen we Pakjesavond. Sinterklaas komt in november vanuit Spanje naar Nederland met zijn stoomboot, Pakjesboot 12, en zijn hulpjes, de Pieten. Tot zover Sinterklaas in een notendop, maar we kunnen ons voorstellen dat je hier nog heel veel vragen over hebt. Gaan we wat aan doen!
Sinterklaas of Sint-Nicolaas is gebaseerd op de bisschop Nicolaas van Myra. Deze heilige stond bekend om zijn vrijgevigheid en liefde voor kinderen. Hij schijnt meerdere kinderen uit de dood weer tot leven te hebben gewekt. Zelf stierf hij op 6 december 342. Waarom Pakjesavond op 5 december valt, weet niemand meer precies. Misschien om dezelfde reden dat de Kerstman ook op kerstavond komt en niet op Eerste Kerstdag.
We weten ook niet precies meer waarom Sinterklaas uit Spanje komt met zijn stoomboot. Waarschijnlijk komt dit idee uit een oud prentenboek, en hebben we toen een mooie boot voor de Goedheiligman opgesnord omdat het wel een leuk verhaal leek.
De Sinterklaas die we nu kennen is een lieve goedheiligman bij wie kinderen graag op schoot kruipen. Dat was vroeger wel anders. Sinterklaas begon als een afschrikwekkend figuur dat stoute kinderen angst aan moest jagen. Uiteindelijk bedachten ouders waarschijnlijk dat een beloning beter werkt dan een afstraffing, en draaiden ze het om. Sinterklaas bracht cadeaus en snoep voor zoete kinderen. En stoute kinderen nam hij mee naar Spanje in de zak, of zij kregen een roe als cadeau, zodat hun ouders ze daarmee een tik op de billen konden geven. De roe en de zak zijn ook al vele jaren uit de running. Tijden veranderen.
Zo is ook de traditie waar buitenlanders de grootste vraagtekens bij stellen aan verandering onderhevig: de Pieten. Op steeds minder plaatsen zijn die volledig zwartgeschminkt. Het verhaal is immers dat de hulpjes van de Sint onder het roet zitten omdat ze door de schoorsteen kruipen om cadeautjes te bezorgen. Maar meer dan een paar vegen levert dat niet op. Dus zie je tegenwoordig vaak de Roetveegpiet. Ook Regenboogpieten zijn populair. Zij hebben goed gedoucht na een tocht door de schoorsteen en daarna vrolijkgekleurde schmink opgedaan die past bij hun uitbundige outfits (en ervoor zorgt dat kinderen ome Harry niet zo makkelijk herkennen).
Eerste en Tweede Kerstdag
Wat is het? Officiële feestdagen
Wanneer? 25 en 26 december
Wat vieren we? De geboorte van Jezus
Met Kerst vieren we in Nederland – net als op veel plekken in de wereld – de geboorte van Jezus. Ook hier vind je op veel plekken een Kerstmis op Kerstavond, waar iedereen welkom is. Verder is Jarige Jezus in veel huishoudens ver te zoeken, want heel religieus is ons land allang niet meer. Wat je wel bijna overal kunt vinden? Een kerstboom, een sjoelbak, een gourmetstel én een Viennetta. Nieuwsgierig naar alle Nederlandse kersttradities? Lees ons artikel Een enorm Nederlandse Kerst.
.jpg?height=823&resizemode=force "Max Kneefel")
