Als echte Brabanders worden wij soms wild van de simpelste dingen. Worstjes in brooddeeg, bijvoorbeeld. We eten er met z’n allen zo’n 25 miljoen per jaar. Als je langer dan een week in Brabant bent, hoeven we je niet meer uit te leggen waarom de W voor Worstenbroodje staat. Ben je nieuw in de regio? Geen probleem! Wij praten je bij. Hoe dan ook hebben we een berg smakelijke (en soms een tikkeltje onsmakelijke) feitjes over onze geliefde snack voor je in petto!
Voor lezers van buiten de provincie beginnen we even met een korte spoedcursus. Want wat is een worstenbroodje nou precies? Van origine is een worstenbroodje niets meer dan een worstje van varkensgehakt met zout, peper en een snufje nootmuskaat in een broodje van een gistdeeg. Niet te verwarren met het saucijzenbroodje van boven de rivieren, dat is een worstje in bladerdeeg. Dankzij de komst van spannende specerijen vind je tegenwoordig vaak foelie, gemberpoeder, uienpoeder, koriander en kruidnagel in het worstje. Dat worstje is overigens ook allang niet meer altijd van varkensgehakt. Half-om-half, vegan of halal van lam: het goeie ouwe worstenbroodje heeft inmiddels vele verschijningsvormen.
In West-Brabant zijn de uiteinden van worstenbroodjes open, terwijl de Oost-Brabanders hun worstenbroodjes dichtmaken. Een dicht uiteinde is beter voor de houdbaarheid, maar met een open uiteinde heb je niet zo’n deeghap aan het begin en eind. Valt voor allebei wat te zeggen!
Wanneer het allereerste worstenbroodje precies werd gemaakt, weet niemand. Wel hebben we een idee waarom iemand tot deze geniale uitvinding kwam: als je varkensgehakt in deeg bakt, blijft het langer goed én kun je het makkelijk meenemen. In armoedige tijden was het ook een perfecte manier om slachtafval te verstoppen. Lekker kruiden, worstje van rollen, beetje deeg erom, en smullen maar.
Vroeger, en dan hebben we het over het begin van de twintigste eeuw, wortelde het worstenbroodje zich diep in de Brabantse tradities. Het werd vooral verorberd tijdens speciale gelegenheden. Na de nachtmis met Kerstmis en tijdens carnaval, bijvoorbeeld. Het was ook een geliefde snack bij bruiloften en begrafenissen, als onmisbaar onderdeel van de Brabantse koffietafel. Inmiddels eten we het te pas en te onpas, al zien bakkers nog altijd een verkooppiek rond de feestdagen.
Sinds 2016 pronkt het Brabantse worstenbroodje op de Unesco-lijst met immaterieel werelderfgoed, tussen de Groninger eierbal, Twentse krentewegge en oliebollen van gebakskramen. Daarmee is het onze grote provinciale trots!
Met een provincie die barst van de enthousiaste worstenbroodbakkers is het geen verrassing dat er ook volop worstenbroodwedstrijden zijn. Zo organiseert de stichting ‘het lekkerste Brabantse worstenbroodje’ jaarlijkse de gelijknamige wedstrijd. Hieraan doen vmbo- en mbo-leerlingen uit heel Noord-Brabant mee, net als honderden enthousiaste thuisbakkers. Ook kiest een jury van mystery shoppers elk jaar de beste professionele bakker.
Hoef je niet lang voor te zoeken. Loop een willekeurige bakker binnen en je vindt er sowieso worstenbroodjes. Heb je bijzondere dieetwensen of verwende smaakpapillen? Ga dan eens langs bij Houben. Daar vind je vegan en halal worstenbroodjes, maar ook worstenbroodjes die samen met sterrenchefs zijn ontwikkeld. Lekker sjiek! Bart Houben vertelt er alles over in dit interview. Smakelijk!
Wat is nou typisch Eindhovens? We vroegen het aan nieuwkomers, enthousiaste bezoekers en mensen die hier geboren en getogen zijn. Het resultaat is het enige echte Eindhovense alfabet. Van de A van Area 51 tot de Z van Zachte G.
Ontdek het hele Eindhoven-alfabet
.JPG?height=1245&resizemode=force)
