Wandelroute: architectuur

In Eindhoven is genoeg verrassends te ontdekken op het gebied van bouwkunst. Ga je een ommetje maken? Deze digitale stadsgids neemt je mee langs allerlei architectonische highlights!

Start je wandeling op het Stationsplein.

Dit plein zal in de toekomst worden omgetoverd tot District E en daarmee een nieuw landschap schetsen. 

Kijk om je heen, er is van alles te zien. Als je het standbeeld van Anton Philips hebt gespot, betekent het dat je uitkijkt over het Stationsplein. Aan de overzijde zie je The Student Hotel. Dit is zowel een hotel als een short-stay facility. Geheel op links zie je het centraal station van Eindhoven, dat werd gebouwd in 1956 naar ontwerp van Koen van der Gaast. Het verhaal gaat dat het ontwerp is gebaseerd op een Philips radio uit die tijd, maar het exemplaar waar hij op zou moeten lijken, werd pas zeven jaar na het ontwerp van het station bedacht. Onlangs werd het station aan de binnenzijde geheel vernieuwd. In vijf jaar tijd werd er onder andere een nieuwe stationstunnel aangelegd en werd de stationshal gerenoveerd. 

Wandel door het station en verlaat het station rechts aan de achterzijde. Je komt nu uit op het Kennedyplein met de Kennedytoren. Deze toren werd in 2003 voltooid en is 83 meter hoog. De architecten zijn Van Aken Architectuur. Loop rechtdoor en ga na de entree van de parkeergarage aan de linkerkant, de hoek om naar links. Voor je zie je The Flying Pins, ontworpen door Claes Oldenburg, en links daarvan zie je het huidige én voormalige kantoor van de Rabobank. Er is voor gekozen het oude pand niet te slopen, maar te demonteren. In het nieuwe pand zijn de vrijgekomen materialen voor 95% weer hergebruikt in het nieuwe gebouw. Het oude pand is nu terug te herkennen als het kantoor van de Belastingdienst.

Steek over en loop richting de TU/e.

De universiteitscampus is de laatste jaren flink onder handen genomen en op sommige plaatsen wordt er nog hard gewerkt aan de transformatie. Je gaat het universiteitsterrein op bij de Kennispoort via het Limbopad. Fun fact: Dit pad heeft zijn naam te danken aan de grote aantallen Limburgse trein studenten die ooit op deze plek een paadje maakten in het gras door hun dagelijkse wandelingen van en naar het station. Na de brug over de Dommel zie je recht voor je Vertigo, de Bouwkunde faculteit. Het gebouw is een ontwerp van architectenbureau Diederendirrix: “Bij de verbouwing van het voormalige scheikundelaboratorium tot het nieuwe onderkomen van de faculteit Bouwkunde is het betonnen skelet blootgelegd en vervolgens opnieuw omhuld met een vliesgevel, die balanceert op de grens van massiviteit en transparantie. De gladde glazen huid is een lowtech energiegevel en is om die reden voor zeventig procent gesloten. Op de buitenzijde van het glas is een geëmailleerde afdruk gemaakt van de steigers van Gaudi’s Sagrada Familia, het symbool van het immer onvoltooide project van de architectuur.”

Bij het verlaten van de tunnel loop je rechtdoor en steek je de Stationsweg over. Je houdt links aan en gaat richting de kruising Parklaan, Nachtegaallaan. Nu sta je voor Villa de Laak met haar slotgracht. De villa is in 1907 in opdracht van Anton Philips gebouwd door Johan Wilhelm Hanrath. Naast de villa bevinden zich op terrein ook een koetshuis, oranjerie, koetsierswoning, tuinmanswoning, chauffeurswoning en een tuin die is aangelegd door Leonard Springer. Onder andere Anton Philips en Henriëtte Anna Philips hebben hier gewoond. De villa werd daarnaast ooit gebruikt als verblijf voor hoge gasten van Philips en voor hoge buitenlandse bezoekers in Eindhoven. 

Je loopt weer terug in de richting waar je vandaan kwam en gaat richting poppodium de Effenaar, dat sinds 2005 huist in het pand zoals het er nu staat. Dit is een ontwerp van bureau MVRDV. De oude gevel die naast de Effenaar staat, is van de voormalige linnenfabriek waar de Effenaar eerst in gehuisvest was. Loop door de Dommelstraat richting het centrum. Bij de stoplichten voor het ING-kantoor steek je over en wandel je rechtdoor de Nieuwstraat in. Aan het eind van de straat ga je linksaf en loop langs de Markt. Aan de linkerzijde zie je het Muziekgebouw. Deze is ontworpen Van Eijk & Van der Lubbe. Zij pakten niet alleen de fysieke renovatie aan, maar alles wat je als bezoeker tegenkomt: de gevel, de meubels, serviesgoed, routing, het lichtplan en de aankleding. De meubels zijn net als muziekinstrumenten gemaakt van hout, koper en goud.

Verlaat het Muziekgebouw.  

Vervolg je weg via de Jan van Lieshoutstraat. Op nummer 26 vind je de oudste gevel van Eindhoven, waar tegenwoordig een café achter huist. Je komt uit op het Catharinaplein. Hier ga je de Smalle Haven in, de straat tussen Dynamo en Happy Italy. In het tweede deel van deze straat vind je gestapelde terrassen flats. Door middel van patio’s, terrassen, serres en balkons hebben alle woningen een buitenruimte. Jo Coenen, die het stedenbouwkundig plan voor het gebied tekende, ontwierp de naastgelegen Vestedatoren. Door zijn spits toelopende, afgeronde uiteinden lijkt de toren, die toch al niet breed is (veertien meter op het breedste deel) nog slanker. De eerste vier lagen bevatten kantoorruimtes, de vierentwintig verdiepingen daarboven telkens twee appartementen van 130 vierkante meter aan weerszijden van de centrale kern. In de top worden twee luxe penthouses in twee lagen bewoond.

Je verlaat de Smalle Haven door aan het einde van de straat naar rechts te gaan. Je komt uit op een pleintje van Stratumseind. Vervolg je weg naar het einde van Stratumseind en ga het bruggetje over. Aan de rechterkant zie je het Van Abbemuseum. De entree aan de achterzijde kenmerkt zich door een uitdagend roze huisje, een ontwerp van kunstenaar John Körmeling. Links zie je de Bleekweg met een stukje verderop de Schellensfabriek. Deze voormalige textielfabriek huisvest nu onder andere een bierbrouwerij en werkplaatsen voor designers.

Wandel terug naar het pleintje op Stratumseind en sla linksaf richting Stadhuisplein. In deze straat passeer je aan de linkerkant het voormalige gerechtsgebouw, wat het Designhuis was. Op het Stadhuisplein sla je rechtsaf en loop je richting de Catharinakerk. In de geschiedenis wordt de Catharinakerk voor het eerst genoemd in 1240. Helaas had de kerk het in de eeuwen die volgden soms zwaar te verduren. In 1486 werd ze door de Geldersen in brand gestoken en in 1554 werd de kerk getroffen door een stadsbrand. In 1566 vond een Beeldenstorm plaats, waarbij het beeld van Maria werd vernield. In de 19e eeuw werd de kerk te klein bevonden en werd de oude kerk gesloopt, zonder enig respect voor het verleden. Hierop werd begonnen met de bouw van de huidige, neogotische kerk, ontworpen door Pierre Cuypers. De kerk werd in 1867 ingewijd. In 1942 en 1944 werd de kerk zwaar beschadigd door bombardementen. Na de oorlog volgde een restauratie door architect C.H. de Bever. De oude ramen, die verloren waren gegaan, werden vervangen door glas-in-loodramen van onder meer Charles Eyck en Pieter Wiegersma. De kerk is sinds 1972 een rijksmonument.

Via winkelstraat de Rechtestraat loop je richting het Philips Museum.

Kijk in de winkelstraat af en toe omhoog, want hier zie je geregeld verrassend oude gevels. Ga op de kruising met de Vrijstraat linksaf en loop door tot je rechts de Nieuwe Emmasingel in kunt. Hier vind je in de bocht halverwege het Philips Museum, op de plek waar de eerste gloeilampenfabriek van Philips heeft gestaan. 

Vanuit de Nieuwe Emmasingel loop je tussen het museum en woontoren De Admirant door en zie je aan de overkant van de straat de Witte Dame. Dit gerenoveerde fabrieksgebouw van Philips is in 1928-1931 gebouwd onder architectuur van Dirk Roosenburg volgens de regels van de nieuwe zakelijkheid. Philips heeft het gebouw vanaf het begin gebruikt als productiefaciliteit voor gloeilampen. Het maakte deel uit van een groter complex van Philips, met de eerste gloeilampenfabriek en de Lichttoren, aan de Emmasingel, Mathildelaan en Willemstraat. Na het vertrek van Philips werd het gebouw gerenoveerd door architect Bert Dirrix. De Witte Dame werd op 27 mei 1998 heropend. Tegenwoordig vind je hier onder andere de Design Academy en de Eindhovense Bibliotheek.

Loop onder het gebouw door naar het Lichtplein. Aan dit plein vind je het voormalige licht testcentrum van Philips, het LAC. Nu zijn er verschillende kantoren gevestigd, maar in de toekomst zal het pand worden gesloopt om plaats te maken voor een park en woningen. Wanneer je om het LAC heen loopt, komt je uit bij Victoriapark. Het voormalige Philips Lighting gebouw is getransformeerd tot woningen met onderin horeca en winkels.Ga vervolgens rechts tussen de bebouwing door en je komt uit op de Mathildelaan. Ga rechtsaf en steek over bij de Lichttoren en de bolvormige Blob (wat Binary Large Object betekent). In de architectuur wordt met blob een vreemdsoortig gebouw aangeduid dat allerlei grillige vormen kan aannemen. De Eindhovense Blob en de naastgelegen ondergrondse fietsenkelder met de kenmerkende bovengrondse ´toeters´ zijn ontworpen door de Italiaan Massimiliano Fuksas. 

Als je verder het 18 Septemberplein op loopt, zie je aan je linkerhand warenhuis De Bijenkorf met zijn kenmerkende groene gevel. Het gebouw is een ontwerp van Gio Ponti. De gevels zijn twee extra verdiepingen naar boven doorgetrokken, zodat het architectonische beeld bij een eventuele uitbreiding niet verandert. De wisselende patronen van de geglazuurde groene tegels, de onregelmatige plaatsing van smalle verticale ramen, de verlichting en het honingraatpatroon zorgen voor een levendig gevelbeeld. Vanuit hier is het nog een klein stukje naar het station en heb je een rondje Eindhoven gemaakt!